Guernica - "Τα ζα"

                         

Ο Στράτης Μυριβήλης με το μυθιστόρημά του Η ζωή εν τάφῳ θέλει να καταδικάσει τις φρικαλεότητες και τον παραλογισμό του πολέμου, έναν πόλεμο – τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον οποίο τον έζησε και ο ίδιος μέσα στα χαρακώματα στο μέτωπο της Μακεδονίας. Ο Μυριβήλης χρησιμοποιώντας το «προσωπείο» του λοχία Αντώνη Κωστούλα ανασύρει τις προσωπικές του μνήμες και μιλά για τον πόλεμο. Ο λοχίας Κωστούλας, ευρισκόμενος στα χαρακώματα του μακεδονικού μετώπου, γράφει συνεχώς επιστολές με νοερό αποδέκτη την αγαπημένη του που ζει στη Λέσβο. Αυτές οι επιστολές (συνολικά 56), που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ένα είδος ανταποκρίσεων από το μέτωπο ή ένα είδος προσωπικού ημερολογίου, αποτελούν το υλικό που συνθέτει την αφήγηση στο πεζογράφημα.

Στο συγκεκριμένο απόσπασμα θεματικό κέντρο είναι η αγριότητα και ο παραλογισμός του πολέμου όχι μόνο για τους ανθρώπους αλλά και τα ανυπεράσπιστα ζώα.

Το συγκινητικό «ευχαριστώ» των Αμερικανών στρατιωτών στα άλογα τους...

Όταν διαβάζουμε το απόσπασμα όλες μας οι αισθήσεις συμμετέχουν: νιώθουμε το κρύο των βουνών, αλλά και τις χαρές και τις ευωδιαστές μυρωδιές της Άνοιξης που μας θυμίζουν τόσο πολύ τον Πειρασμό των Ελεύθερων Πολιορκημένων στο ποίημα του Σολωμού. Αλλά πολύ περισσότερο ακούμε τις φωνές των ζώων, καλέσματα του έρωτα στην αρχή, κραυγές θανάτου ξεκοιλιασμένων όντων στη συνέχεια…Και τότε είναι που μας έρχεται στο νου η Γκερνίκα του Πικάσο. Τα τεμαχισμένα κορμιά, τα μεγάλα γεμάτα πόνο μάτια που κοιτάζουν στο κενό της ανυπαρξίας και που πεθαίνουν απαιτώντας το φως της δικαιοσύνης να λάμψει και να καταδείξει την αλήθεια. Μια αλήθεια που την αναζητάμε ακόμα…

Και φυσικά μας έρχεται στα αυτιά η φωνή του Νίκου Ξυλούρη να μας τραγουδά εκείνους τους μοναδικούς στίχους του μεγάλου μας ποιητή Κώστα Βάρναλη από την Μπαλάντα του κυρ Μέντιου:

…και στον πόλεμο όλα για όλα

    κουβαλούσα πολυβόλα

    να σκοτώνονται οι λαοί

    για τ΄ αφέντη το φαΐ…

…Άντε θύμα, άντε ψώνιο

   άντε σύμβολο αιώνιο,

   αν ξυπνήσεις μονομιάς

   θα ‘ρθει ανάποδα ο ντουνιάς

    
 Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ επηρεασμένος από το βιβλίο «War Horse» σκηνοθέτησε την ταινία «War Horse in the West End»  που αναλύει τον σημαντικό ρόλο των αλόγων κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου....